បន្ទាប់ពី រងការរិៈគន់ជាខ្លាំង ពីក្រុមសិទិ្ធអន្តរជាតិ រដ្ឋាភិបាលភូមា និយាយថាជនជាតិភាគតិចរូងហិងយ៉ា មានសិទិ្ធដាក់ពាក់សុំជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែមានលក្ខខណ្ឌ។
សហគមន៍រូហិងយ៉ា ត្រូវបានចាត់ទុក ជាជនអន្តោប្រវេស មកពីប្រទេសបង់ក្លាដេស បើទោះ ជាពួកគេ បាន មករស់នៅ ប្រទេសភូមា ជាច្រើនទសវត្សក័ដោយ ។អសបបានចាត់ទុក ក្រុមសហគមន៍នេះជា ជាតិសាសន៍មួយ ដែលរងធ្វើការធ្វើទុកបុកម្នេញ ខ្លាំងជាងគេ ។
Banyol Kong Janoiមានសេចក្ដីរាយការណ៍ពីជរុំ ជនភៀសខ្លួន រូហិងយ៉ា នៅក្រុង ស៊ិតវ៉េ ហើយ លោកនួន បូរិន ជូនសេចក្ដីប្រែសម្រួល។
អាយុ32 ឆ្នាំ នាង Ma Hnin បានចង្អុលប្រាប់ខ្ញុំ ថាផ្ទះគាត់ មាននៅក្នុង ផែនទី របស់ ក្រុង នេះ ។ គ្រួសារគាត់ រស់នៅ ក្នុងរដ្ឋរ៉ាឃិន ជាច្រើនទសវត្ស មកហើយ ប៉ុន្តែ ដោយចាប់តាំងពីការរំជើបរំជួល តាំងពីខែមិថុនា ដោយបង្ខំអោយ ប្រជាជនពលរដ្ឋ
រាប់ពាន់នាក់ បានរត់មករកជំរុំនេះ ដើម្បីសុវត្ថិភាព ។
ខ្ញុំកើតនៅទីនេះ ។ខ្ញុំមាន សំបុត្រកំណើត ភូមា ។ ឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំ មានអត្តប័ណ្ណ ភូមា ។ នៅពេលខ្ញុំ មានអាយុ 12ឆ្នាំ រដ្ឋាភិបាល ដូរគោលនយោបាយ ពេលនោះ ហើយ ខ្ញុំមិនត្រូវបាន គេផ្ដល់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ អោយ ឡើយ ។ ជាជំនួសមកវិញ យើងគេអោយកាន់ អត្តសញ្ញាណប័ណ្ឌបណ្ដោះអាសន្ន។
អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណបណ្ដោះអាសន្ន នេះ ត្រូវបានផ្ដល់ ទៅអោយសហគមន៍ មូស្លិម នៅរដ្ឋរូហិងយ៉ា ។ ប៉ន្តែអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណនេះ បានកគណត់ថា អ្នកមានឈ្មោះ ក្នុងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណនេះ មិន មែនជាពលរដ្ឋ ឬសញ្ជាតិ ភូមា ឡើយ ។
សម្រាប់នាង Ma Hnin មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណភូមា មែនតែ នាងនៅតែត្រូវបានចាត់ទុកថាជាជនអន្តោប្រវេស ហើយ ត្រូវគេរឹតត្បិត។
ខ្ញុំចង់ ទៅរៀន នៅសាកលវិទ្យាល័យ ហើយ រៀន មុខវិជ្ជា វិស្វករ ព្រោះពិន្ទុះរបស់ខ្ញុំនៅវិទ្យាល័យ គឺ គ្រប់គ្រាន់ ដែល ធ្វើអោយសាលាទទួល យកបាន ។ប៉ុន្តែ នៅពេល ខ្ញុំទៅ ចុះឈ្មោះ ចូលរៀន អ្នក គ្រប់គ្រងសាលា មិនទទួលពាក្យខ្ញុំទេ គេថាដោយសារតែខ្���ុំជាជនអន្តោប្រវេស និងមិនមាន អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ បញ្ជាក់សញ្ជាតិ ។តែខ្ញុំត្រូវ រៀន សាលាច្បាប់ គឺបាន ចប់ឆ្នាំ ទីបួន តែ ទីបំផុត គេ មិនបានចេញ សញ្ញាប័ត្រ អោយខ្ញុំទេ គឺបញ្ហា ខ្ញុំគ្មាន អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ សញ្ជាតិ ភូមា ។ នាយកសាលា និយាយថា គេមិនដឹងថា ខ្ញុំជាក្រុមរូហិងយ៉ា ពីមុនទើប អោយខ្ញុំ ចូលរៀន ។
បើទោះជានាងបានបញ្ចប់ ថ្នាក់បរិញ្ញា ក៍ដោយ តែនាង មិនអាច រកការងារបានធ្វើទេ ។
ខ្ញុំបានបាត់បង់ឪកាស អស់ហើយ ព្រោះតែខ្ញុំគ្មានសញ្ញាប័ត្រដើម្បីបង្ហាញគេ ។ ខ្ញុំមិនត្រូវ បានគេ ផ្ដល់ លិខិតណាមួយ ថា ខ្ញុំបាន រៀនចប់ឡើយ ។ ខ្ញុំបាន ទៅ ជួបនាយក សាកលវិទ្យាល័យ ដើម្បីសុំលិខិតបញ្ជាក់
ការសិក្សា តែ គាត់នៅតែមុនព្រម ។
តែនាង មានការងារមួយ ជាមួយអង្គការ ក្រៅរដ្ឋាភិបាល ហើយ ឥឡូវនេះ គេបានអោយ ខ្ញុំឈប់ ដោយសារតែគេថា ខ្ញុំជា ក្រុមអន្តោប្រវេសរូហិងយ៉ា ។
ច្បាប់ ស្ដីពីពលរដ្ឋឆ្នាំ 1982 បាន បែងចែង ពីប្រភេទពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅក្នុង ប្រទេស ភូមា ប៉ុន្តែ ក្រុមរូងហិងយ៉ា មិនត្រូវ បានគេ រាប់ចូលក្នុងច្បាប់នេះទេ ។ បើតាម ច្បាប់នេះ ក្រុមរូហិងយ៉ា មិនមានសិទិ្ធជាពលរដ្ឋភូមា ហើយ មិនអាច រកការងារ រដ្ឋធ្វើឬ ក៍រៀបការជាមួយ ជនជាតិណាបានបានឡើយ ក្រៅពីជាតិសាសនរូហិងយ៉ាខ្លួនគេប៉ុណ្ណោះ ។
មន្ត្រីការិយាល័យ អន្តោប្រវេសនៅ ក្រុង Sittwe លោក Kyaw Swa Hla និយាយថា ក្រុមនេះ បាន កំពុងតស៊ូ ដើម្បីសុំចូលសញ្ជាតិ ។
យើង មិនអាចត្រូវត្រឹមនិយាយពី សិទិ្ធមនុស្សនោះទេ។ ឥឡូវ យើង មិនអាចការពារពួកគេ ទៀតផង គឺសូម្បី ពលរដ្ឋដើមតិច យើងក័ដោយ ។រដ្ឋាភិបាល មិនមានលទ្ធភាព ផ្ដល់ សញ្ជាតិ អោយជន ភាគតិច បានឡើយ ។ តើអោយខ្ញុំគិត យ៉ាងមេច ចំពោះពួកគេ ដែល មានមិនសញ្ជាតិ ជាជនជាតិដើមរបស់ប្រទេសនេះ ?
អង្គការសិទិ្ធមនុស្ស ហៅថា NGO Arakan Project បានកំពុង ធ្វើរបាយការណ៍ និយាយពីការ រំលោភសិទិ្ធមនុស្ស ទៅក្រុម រូហិងយ៉ា ។
នាយក អង្គការនេះ គឺ Chris Lewa ជឿថា ការផ្ដល់សញ្ជាតិ ទៅអោយ សហគមន៍ រូហិងយ៉ា អាចនឹងដោះស្រាយបាន វិបត្តិដែល កំពុងកើតមាននេះ ។
ខ្ញុំជឿថា បញ្ហាសញ្ជាតិ គឺជារឿងធំ ។ ខ្ញុំចង់និយាយថា សហគមន៍រូហិងយ៉ា មានកំណើតតកូនតចៅច្រើនជំនាន់មកហើយ ។ គឺដូច ពួកគេ រស់នៅក្រុង Sittwe នេះជាភស្តុតាង ។ ពួកគេ មានឯកសារស្នាក់នៅ ត្រឹមត្រូវ ។ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេ គួរ ទទួលបាន សញ្ជាតិ ជាពលរដ្ឋ របស់ប្រទេសនេះ ។ ឥឡូវយើង អាចមើលឃើញ គឺ អ្នកជាពលរដ្ឋ តែអ្នកបែរជាមិនត្រូវគេរាប់ ជាពលរដ្ឋ គេទៅវិញ គឺវាអយុត្តិធម័ ចំពោះពួកគេ ដែល ពួកគេ រងការរើសអៀង ជាតិសាសន៍ ។ គឺ បញ្ហានេះ ហើយ ដែលខ្ញុំគិតថា អាចដដោះស្រាយបាន ។
ចំពោះនាង Ma Hnin ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងជំរុំ ជនភៀសខ្លួន មានរយៈពេល 5ខែមកហើយ ។ នាងនិយាយថា អនាគតរបស់នាង គឺមិនប្រាកដប្រជាឡើយ ។
អនាគតរបស់ ពួកយើងមិនប្រាកដប្រជាឡើយ ។ យើង មិនដឹងជារស់នៅ ទីនេះបានយូរប៉ុនណា ទៀតទេ ហើយ នៅពេលណា គេអោយយើងត្រឡប់ ទៅផ្ទះវិញ ។ ការរស់នៅ ទីនេះ អាចអោយយើងដាច់ពោះស្លាប់ ។
For Asia Calling, this is Banyol Kong Janoi in Sittwe.